Etrüksler Dönemi Ve Eski Romayla İlgili Önemli Notlar
· Roma Devleti Sağladığı Geniş siyasi birliğin yanında Dil birliğinide Kültür birliğinide sağlamıştır.
· Dünyada İlk Defa Yurttaşlık Esasına Dayanan Hukuk Birliiği Sağlanmıştır.
· Roma Medeniyeti bu gün Avrupanın Helen Kültüründen sonra gelen en Önemli ikinci Kültür Kaynağıdır.
· İtalyada Eski Taş Devrinden beri insanların yaşadığı bilinmektedir.
· Roma nın Etnik temellerini Orta Avrupa dan Alpler yoluyla Gelen İtalikler oluşturmaktadır.
Etrükseler
· İtalyaya Deniz yoluyla İlk Defa Batı Anadolu dan gelmişlerdir.
· Kültürel ve teknik açıdan buradaki yerli İtalik Kavminden çok daha gelişmiş olan Etrükseler , Gelişmiş surlarla Çevrili şehriler su kanalları yollar yaparak İtalyanın Siyasi temellerini atmışlardır
· Etrükselerde Her Şehrin başında Asillerin seçtiği bir kral bulunuyordu bu Kral Baş yargıç, BaşKomutan Ve Başrahip sıfatını taşıyordu
Etrüks Medeniyeti
· Etrükslerde ordu Asillerden oluşurdu
· Savaş Arabaları kullanmışlardır
· Kazanılan Savaşlardan sonra Zafer Alayları düzenlenmiş, Bu Özellik Aynen Romalılara da geçmiştir.
· Etrükseler Denizci ve Tüccar bir Millet olmanın yanı sıra Taş ve Maden İşleyiciliğin de çok ileri gittiler Büyük Surlar , Kemerler, Taş oymacılığı, Heykelcilik Ve Tapınak İnşa Etmekte Çok Yetenekliydiler
· Mezarlara Çok Önem Vermişlerdir Mezar Şehirleri normal Şehirlerden daha Büyüktür.
· Yazıyı Yunan Alfabesinden Alan Etrükslerin Dili Hala çözülememiştir.
· Çok Tanrılı İnanca Sahip olup Ahiret İnançları vardır.
· Etrüksler Son Derece Zalim olup Kölelerini Ölülerine Kurban Ediyorlardı
Romada Krallık Devri
· Roma Efsaneye Göre Rommus ve Romulus adında Truvadan kaçan iki kardeşin Palantina Tepesinde Kurmuş olup Romulusun ,Rommus’ öldürerek Şehre Tek başına hakim olduğunu anlatsa da Kısaca Roma Palantina Tepesinde bir köy olarak kurulda Zamanla bu köy sayısı Latinler tarafından 7 ye çıkarıldı Ve Bir Şehir Devleti Haline geldi.
· Etrüks Döneminde Şehirdeki Bataklılar kurtularak Halkın yaşantısı tamamen değiştirlimiş Tarım ağırlıklı bir ekonomi güdülmüştür.
· Şehirde yapılan Görkemli Mimari Eserler , Tapınak , Heykel ve Yollar yapmaları Romayı Bir Ticaret Merkezi Haline Getirdi.
· İlk Düzenli Ordu Bu Dönemde Kuruldu
· Son Etrüks Kralı Tarkinyus ( Tarkin)’dur Halk ayaklanmasıyla Krallıktan Uzaklaşmış ve Tepki olarak Cumhuriyet Rejimi kurulmuştur.
Krallık Dönemi Roma da İdari Ve Sosyal Yapı
· Krallar Fildişi Koltuklarda Oturur Taç Giyer Ellerinde Asa Bulundurulardı
· Dışarı Çıktıklarında yanlarında Liktör ( Cellad) adını verdikleri 12 adamları olurdu
· Krallık Babadan oğla İrsi Bir Şekilde geçmezdi.
· Senato nun Teklifyle Kuria Meclisi tarafından seçilen Kral Devletin başyargıcı ,başrahip ve başkomutanıydı.
Krallık Romasın da Meclisler
· Senato( İhtiyarlar Meclisi ) :
· Üyeleri Ömür Boyu Görev yaparlardı
· 300 Kişiden oluşurlardı
· Danışman Meclisi Görevi görüp Kararları Kralı Bağlamazdı
· Asıl Önemi Cumhuriyet Döneminde artmış direk yönetim organı olarak şekil bulmuştur.
Küria ( Halk Meclisi)
· Patriciler Toplanmasıyla Oluşan Yasama Meclsidir .
Roma da 3 tane Sosyal Sınıf vardır
1) Patriciler
· Roma da Göçlerden Önce yaşayan yerlilerdir.
· Patriciler Genişliklerine Gens ( Geniş Aile ) Kuria ( 30 aile) ve Tribus ( Kabile şekillerinde isimlendirilirlerdi.
· Patriclerin Tamamı 300 aile olup Başkanları Senatoya Üye seçilirlerdi
· Asil İnsanlar olan Patriciler Romadaki Bütün Vatandaşlık Haklarına Sahiplerdi
· Devleti yönetirler, Askerlik ve Memurluk yapar Geniş Malikanelerde Oturulardı
2) Plebler
· Roma ya sonradan gelmişlerdir.
· Vatandaşlık Hakları yoktur.
· Roma da Çoğunluğu oluşturmalarına rağmen Devleti yönetme yetkisine sahip değillerdir.
· Askerlik Ve Devlet Memurluğu yapamazlardı.
· Askere Alınırsalar en Alt görevleri yaparlardı
· Tarım Ve Ticaretle uğraşır Devlete vergi verirlerdi
· Devletin Bütün Yükünü Pleb Sınıfı Çekmektedir.
3) Köleler
· Savaş Esirleri Ve ya Köle Olan Anne Babadan Doğan İnsanlardı.
· Ailenin Malı Sayılır Patricilerin Verdikleri İşleri yaparlardı.
· Bütün Kazançları Efendilerinin olur, Hiçbir Hakları olmazdı.
· Roma da bir ailenin Binlerce esiri olurdu
· Sahipleri Tarafından Özgür bırakılan kölelere de Yanaşma denmiştir.
· Yanaşmalar İstedikleri işte çalışabilir, mülk sahibi olabilrdi
· Efendileri Azat ettikleri Yanaşmaların haklarını ömür boyu korumak zorundaydılar.
Cumhuriyet Devri
· Konsüller : Roma İki Konsül şeklinde idare edilirdi.
· Krallar Ömür boyu görev yapmasına karşın Konsüller her sene yenilenirdi.
· İki Konsül’ün İktidar hakları eşitti.
· Eskiden Krallara ait olan haklar bu konsüllere verilir ve bu iki konsül devleti ortak idare ederlerdi.
· Bir Konsülün alamk İstediği Karara diğer Konsül İtiraz edebilirdi.
· Hükümet işlerine bakar , vergi toplar, orduya komutanlık eder,Seneto , Kuria ve Kenturia Meclislerini toplantıya çağırılardı.
· Krallar gibi Emretme yetkisine sahip olsalar da yaptıklarından hesap verme zorunlulukları vardı.
Dikdatörlük:
· İç ve ya Dış bir tehlike olduğunda Senato Konsüllerden birine ülkeyi yönetmesi için tam yetki vermesidir.
· 6 ay süre ile görev yaparlardı
· Yaptıklarından kimseye hesap vermezlerdi
· Olağanüstü Durumlarda seçilen Dikdatörler kendilerine Üst düzey Askerlerden yardımcı seçerlerdi .
· 2. Kartaca Savaşından sonra bu Yetki Konsüllerden alınarak Halka devredilmiş böylece Monarşik bir düzenin temeli atılmıştır.
Cumhuriyet Dönemi Diğer Kurum Özellikleri
· Kensorler: Vergi ,Eğitim ve beş yılda bir yapılan nüfus işlerinden sorumludur.
· Edil Memurlukları:Belediye ve güvenlik işlerine bakarlardı
· . Trübün : Pleblerin temsilcilerine verilen addır. Plebler tarafından seçilirler Patriciler ve Pleblerin Kararlarına edebilirlerdi.
· Kenturia Meclisi (100’ler Meclisidir)
· Kenturia Meclisi Kanun yapar Savaş ve Barışa karar verir ve Memurları Tayin eder ve ya görevden alırlardı.
· Kenturia Meclisinde Patrici ve Plebler yer alsa da bunlar zenginliklerine göre ayrılırlardı.
· Seneto Forum adlı Meydanda toplanıp Devletin bütün işlerini yürütler alınan kararları Veto edebilirlerdi.
12 Levha Kanunları
· Patrici ve Plebler arasında Pleblerin haklarını almak için verdikleri mücadeler sonucunda oluşan 10 kişilik bir komisyonca Helen kültür L örf ve adetleri esas alınarak Güney İtalya da Levhaların üstüne 12 Levha kanunlarını yazdılar . Maalesef Mö4 YY. Gallerin saldırısı sonucu Levhalar kaybolmuşsa da Günümüze ulaşan edebi eserlerle kendini Muhafaza Etmiş Günümüz Avrupa Ve Türk Hukukuna temel oluşturmuştur.
Romanın İmparatorluk Oluşu
· Sammit Savaşlarıyla İtalyada Siyasi Birlik sağlanmıştır( 3. Sammit savaşı)
· Güney İtalya savaşlarıyla Bütün İtalya da Hakimiyet sağlandı
· Roma Scilyanın İç içlerine karışınca Bu durum Katacaları ( Pön) ‘leri rahatsız etmiştir.ve Pön Savaşları başlamıştır.
· Romalılar Karada Pön’ler denizde güçlüydü bunu örnek alan Romalılar Pönler’e benzer bir Donanma geliştirip Kartacalılardan Sicilya’yı almışlardır
· Scilya adasının kaybından sonra Kartacalılar da siyasi karışıklık baş göstermiş Romalılarda Sardinya ve Korsika adalarını ve Tirhen Denizii ele geçirdi.
· 2. Kartaca savaşları 22 Yıl sonra Kartaca Orduları B0aşkomutanı Hanibal Barca tarafından gerçekleştrildi. Kartacalılar Kartacalılar savaşta yenilgiye uğradı ve İspanya ve Akdenizdeki diğer adlaardan çekilerek bir çokta savaş Gnimetini Romaya kaptırdılar
· 3 Kartaca Savaşında ise Roma Kartacayı Tamamen kuşatmış Kanlı bir savaş sonrası kazanmak için her şeyinini ortaya koyan Kartacalılar Savaşı Kaybetmiş Romalılar Şehri yıktırmış Şehrin Tamamını Tarımlık Arazi haline getirmiş Romalıların Zulmünden kaçamayacaklarını anlayan Kartacalılar ise kendilerini Tapınaklara koyup diri diri yakacaklardır.
· Suriye Mısır Makdeonya Anadolu Roma İmpartorluğu topraklarına katıldı.
· Geniş Topraklar Romanın sonun başlangıcı oldu Zenginleşen Patricler Halkı Ve Devleti umursamaz olup Gaflete düştüler Devlette liyaktsizlk baş gösterdi