İttihatçıların Mektupları 2
burada ki murahhaslarıyla da görüşdüm. Bunların da gerek ‛ilim ve ‛irfân ve gerekse diğer esbâb-ı terakki ve temeddün içün hiçbir teşebbüsde bulunmadıkları ve o kudreti hâ’iz olmadıkları anlaşıldı. Ma‛mâfihe burada ki İslamlar arasında kendini gösteren (silik) cereyânı ir geç bunları süre gelecekdir.
Burada ki İslamlar arasında en ziyâde maskad terakki olduğu anlaşılmış Azerbâycan kominizim cereyânından kendini kurtaramayarak istiklâlini hemân gâ’ib itmiş isede Rusya hükümeti Kafkasya ile beraber Azerbaycan’ın istiklâlini tanıyacağını bana va‛ad ittiği cihetle Azerbaycan’ın az zamân zarfında terakki ve temeddünde ileri gideceğine ümid vârım. Kırım’da dahi ayrıca Sovyet Tatar Cumhûriyeti teşekkül idecekdir.
Tarûhki’nin(?) mu‛âdili(?) olan İsfâlâteski ile görüşdüğüm zamân Azerbaycan ordusunun yeniden teşekkülüne ve bu ordunun Anadolu’ya mu‛âdenetine tarafdâr olduğunu anladım. Ben bugün Bakü’ye gidiyorum. Orada ordunun yeniden teşekkülüne ve memleket içün fâ’ideli olmasına çalışacağım. Zât-ı ‛alînize fâ’ideli olur ümidiyle bu ma‛lûmâtı yazdım. Hürmetle gözlerinizden öper ve muvaffakiyâtınıza her zamân du‛âlar iderim. Kardâşım efendim.
26 Ağustos sene 1336
Enver Paşa'dan Atatürk'e Mektup
T.İ.T.E Arşivi, Sıra No: 2295, Kutu: 327, Belge No: 1
