Pazarlama, bir malın (ürün ya da hizmetin) üreticiden tüketiciye ulaşmasına kadar geçen tüm süreci kapsar aslında. Pazar, ticaretin gerçekleştiği genel alanı tanımlamak için kullanılırken, pazarlama ise bu alanda değer yaratmak ve değişimi başlatmak amacıyla gerçekleşen özel eylemleri ifade eder. Yani pazarlama, genel olarak piyasadaki ticari işlemleri destekleyen tüm faaliyetleri içerir. Temel işlevi, müşteri için değer yaratmayı ve sürdürülebilir kârlılık elde etmeyi amaçlayan piyasa odaklı faaliyetleri yürütmektir.
Pazarlama geleneksel olarak dört temel bileşene ayrılır; bunlara 4P denir: Ürün (Product), Fiyat (Price), Dağıtım (Place) ve Tutundurma (Promotion). Bu bileşenler bir ürünün üretiminden fiyatlandırılmasına, dağıtımından tanıtımına kadar tüm süreci kapsar. Doğru uygulandıklarında, ticari faaliyetlerin etkinliğini ve geri dönüş oranını maksimize ederler.
Pazarlama sektörü Türkiye ekonomisi açısından da önemlidir. Statista'ya göre 2023 yılında reklamcılık ve pazarlama sektöründe 254.000 kişi istihdam edilmiştir; bu rakam 2011’de 148.000 idi. Dijital pazarlama sektörü özelinde ise sektörün ekonomik büyüklüğü 2023’te 17,43 milyar dolar değerinde olup, 2032’de 39,44 milyar dolar değerine ulaşacağı öngörülmektedir. Bu büyüme bize ulusal eğilimlerin dijitalleştiğini göstermenin yanında aynı zamanda ülke genelinde yerel işletmelerin altyapılarını geliştirdiğini ve istihdamın da yükseldiğini desteklemektedir.
Pazarlamanın birçok farklı türü vardır; bu nedenle sektörün yapısı ve içindeki uzmanlık alanları oldukça çeşitlidir. Üç temel başlığa ayırmamız gerekirse bunları, “Marketing Assistant, Digital Marketing Assistant, Advertising and PR Assistant” olarak sınıflandırabiliriz. Ancak bu alanlar birbirinden ayrı değil; daha büyük bir pazarlama stratejisinin parçaları olarak ele alınmalıdır.
Bazı şirketler tüm pazarlama işlevlerini şirket içi ekipleriyle yürütürken, bazıları deneyimli pazarlama ajanslarından hizmet alır.
Şirket içi pazarlama, bir firmanın kendi çalışanları aracılığıyla yürüttüğü pazarlama faaliyetidir. Örneğin, Tesco, marka yönetimi ve Clubcard gibi sadakat programlarını yöneten büyük bir iç pazarlama departmanına sahiptir. Öte yandan, pazarlama ajansları ise uzman hizmetler sunan bağımsız firmalardır. Örneğin, Jellyfish, performans pazarlaması sunan önde gelen bir İngiliz dijital pazarlama ajansıdır; YouGov ise pazar araştırması ve içgörü üzerine çalışır. Edelman UK gibi halkla ilişkiler danışmanlık firmaları, medya ilişkileri ve itibar yönetimi hizmetleri sunar. Serbest (freelance) pazarlamacılar ise genellikle özel alanlarda hizmet verirler; örneğin içerik yazımı, sosyal medya yönetimi ya da SEO danışmanlığı gibi. Bu profesyonellere Upwork veya Fiverr gibi platformlardan ulaşılabilir.
Pazarlama profesyonelleri neredeyse her sektörde kendilerine yer bulabilir. Müşteri ilişkileri, satış, sosyal medya yönetimi, marka kimliği, dijital pazarlama, web pazarlama, çağrı merkezi, saha pazarlaması ve stratejik pazarlama yönetimi gibi birçok farklı pozisyonda görev alabilirler.
Pazarlama hiyerarşisi içindeki bazı temel iş alanları; Müşteri Hizmetleri, Reklam, Markalaşma, Halkla İlişkiler (PR), Dijital Pazarlama, Etkinlik Yönetimi, Pazar Araştırması gibi yaygın departmanlardır.
Bu çerçevenin giderek karmaşıklaşması sonucunda, sektördeki standartların korunması, eğitimlerin sağlanması ve profesyonellerin desteklenmesi sorumluluğu bazı profesyonel pazarlama kuruluşlarına düşer. Bunlar örnek olarak: (CIM), (CIPR), (IPA), Institute of Digital Marketing gibi kuruluşlar gösterilebilir.
Pek çok şirket, özellikle ürün geliştirme ya da lojistik odaklı olanlar, pazarlamanın her alanında uzman personel istihdam etmekte zorlanır. Hatta uzman pazarlama ajansları bile her alanda derin uzmanlığa sahip olmayabilir. Bu nedenle şirketler sıklıkla uzman pazarlama ajansları ile çalışmayı tercih eder.
Bu ajanslar genellikle yukarıda açıklanan bir ya da birkaç profesyonel hizmeti sunar ve aynı anda birçok müşteriye hizmet verir. Günümüzde en hızlı büyüme ve çoğalma gösteren ajanslar, platforma özel çözüm sunan dijital pazarlama ajansları ve sosyal medya ajanslarıdır.
Kaynaklar:
Statista (2024). Advertising and Marketing Sector Employment.
IMARC Group (2024). UK Digital Marketing Market Report.
Digital Marketing Institute (2025). Digital Marketing Trends.
Wyzowl (2024). Video Marketing Statistics.
Forbes Business Council (2024). Digital Marketing Trends.
Content Marketing Institute
Exploding Topics: Marketing Trends
Pearson BTEC Marketing Qualification Guide
